20 sự thật ít được biết về xứ sở Tây Tạng

Người Tây Tạng từng trở thành “láng giềng” của người Việt từ năm 750 đến 794. Đó là một trong những điều ngạc nhiên về xứ sở bí ẩn này.

Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy cao nguyên Tây Tạng là nơi sinh sống của con người từ 21.000 năm trước đây. Điều này khiến Tây Tạng được coi là một trong những cái nôi của loài người. Ảnh: Một khung cảnh điển hình của cao nguyên Tây Tạng.

Quốc gia thống nhất đầu tiên của người Tây Tạng có tên gọi là Thổ Phồn, hình thành vào thế kỷ thứ 7. Thổ Phồn đã từng là một đế quốc hùng mạnh của châu Á, với rất nhiều thuộc địa trong thời kỳ tồn tại của mình. Ảnh: Lá cờ truyền thống của vương quốc Thổ Phồn.

U

Nhà Đường của Trung Hoa từng lấn át Thổ Phồn vào năm 750. Nhưng những bất ổn chính trị của nhà Đường đã khiến tình thế đảo ngược ít năm sau đó. Thổ Phồn đã nhiều lần đem quân đánh nhà Đường và thậm chí còn chiếm đóng kinh đô Trường An trong 15 ngày. Một hiệp ước hòa bình giữa hai quốc gia đã được thông qua năm 822. Ảnh: Tranh cổ của Trung Quốc miêu tả cảnh chiến đấu của quân nhà Đường.

Người Tây Tạng từng trở thành “láng giềng” của người Việt từ 750 đến 794. Đó là thời kỳ Thổ Phồn cai trị Nam Chiếu – vương quốc có chung đường biên giới Tây Bắc với Việt Nam thời Bắc thuộc. Người Nam Chiếu đã lật đổ sự cai trị này bằng trợ giúp của nhà Đường. Ảnh: Bản đồ thế giới khoảng năm 800 (Thổ Phồn - Tibetan Empire; Nam Chiếu - Nanzhao).

ÌÒ

Lãnh thổ của vương quốc Thổ Phồn có diện tích lớn gấp đôi diện tích khu tự trị Tây Tạng hiện tại, gồm cả một phần lớn diện tích các tỉnh Tứ Xuyên, Vân Nam và Thanh Hải của Trung Quốc ngày nay. Ảnh: Phần màu xanh thể hiện lãnh thổ vương quốc Thổ Phồn thời cực thịnh.

Õng

Theo truyền thống, lãnh đạo tối cao của người Tây Tạng là Đạt Lai Lạt Ma – người đứng đầu giáo hội Phật giáo cũng như bộ máy chính trị của đất nước. Các Đạt Lai Lạt Ma được phát hiện từ khi còn là một đứa bé nhờ hình thức “tái sinh”.

Hai di sản văn hóa thế giới nằm ở Tây Tạng là cung điện Potala và Norbuligka đều là những nơi ở cũ của Đức Đạt Lai Lạt Ma – lãnh tụ tinh thần của người Tây Tạng. Ảnh: Cung điện Potala ở Lhasa - thủ đô lịch sử của Tây Tạng.

Ở Tây Tạng hiện tại, dân số người Hán cao gấp đôi người Tây Tạng bản địa, và tiếng Hán được coi là ngôn ngữ chính. Ảnh: Một đường phố đầy bảng hiệu tiếng Hán ở Lhasa.

Phật giáo Tây Tạng là một nhánh Phật giáo đặc thù và có ảnh hưởng rất lớn ở phương Tây hiện đại. Ảnh: Đền Jokhang ở Tây Tạng.

Tiếng Tạng có sự tương đồng lớn nhất với tiếng Miến Điện trong số các ngôn ngữ lớn tại châu Á. Ảnh: Các bánh xe cầu nguyện có khắc Tạng ngữ.

Phần lớn dân số Tây Tạng làm việc trong lĩnh vực chăn nuôi.

In

Con vật đặc thù và nổi tiếng nhất ở Tây Tạng là yak, một giống bò khổng lồ. Bò yak vừa đóng góp sức kéo, năng lực vận tải, vừa cung cấp thịt, sữa, lông, thậm chí là cả xương và sừng cho các mục đích sử dụng khác nhau.

Thực phẩm truyền thống của người Tây Tạng là tsampa (bột lúa mạch rang), trong khi đồ uống phổ biến nhất là trà bơ muối.

Chó ngao Tây Tạng được coi là giống chó đẹp nhất và đắt giá nhất thế giới.

Tây Tạng được cho là nơi sinh sống của Người Tuyết hay Yeti – một trong những sinh vật được tin là có thật và bí ẩn nhất thế giới.

Tây Tạng là khu vực cao nhất trên Trái đất và thường được gọi là "mái nhà của thế giới". Everest, đỉnh núi cao nhất thế giới với độ cao 8848m nằm trên biên giới Nepal và Tây Tạng.

Tuyến đường sắt Thanh Hải - Tây Tạng là tuyến đường sắt cao nhất thế giới.

Tây Tạng còn được gọi là "tháp nước của châu Á” vì đây là nơi khởi khuồn của 5 dòng sông lớn, trong đó có sông Mekong chảy qua Việt Nam.

Trái với khí hậu lạnh giá và địa hình hiểm trở của đại bộ phận lãnh thổ Tây Tạng, thủ phủ Lhasa có khí hậu khá dễ chịu với địa hình rất bằng phẳng. Nhiệt độ trung bình hàng năm ở nơi đây là 8 độ C, với 3.000 giờ nắng mỗi năm – cao hơn bất kỳ đô thị nào khác ở Tây Tạng.

Nằm ở độ cao 3.500m so với mực nước biển, Lhasa từng được coi là thủ đô cao nhất thế giới, trước khi Tây Tạng sáp nhập vào Trung Quốc