Có hiểu mới có thương

Thiền sư Thích Nhất Hạnh 

"Trong tình yêu lớn và cao quý, bất cứ lời nói và cử chỉ nào cũng phải biểu lộ sự tương kính. Người con trai phải tôn trọng người con gái mình yêu, cả thân thể lẫn tâm hồn. Người con gái biết giữ gìn, cũng là biết làm người yêu thêm tương kính, nuôi dưỡng hạnh phúc lâu dài về sau".

Thiền sư kể một câu chuyện về tình yêu, giản dị thôi nhưng hàm ý sâu sắc: "Có một chàng trai ở vùng California - Mỹ rất đẹp trai, tài giỏi, tốt nghiệp một trường đại học nổi tiếng, có nhiều bạn gái xinh đẹp. Chàng trai sống với mẹ, người mẹ biết trong số các cô gái ngưỡng mộ con mình, có một cô gái không xinh nhất, không cao lắm nhưng được chàng trai đặc biệt chú ý. Người mẹ hỏi chàng trai vì sao lại thích người con gái không có gì nổi bật ấy, chàng trai trả lời đơn giản: "Vì cô ấy hiểu con". Chàng trai đã chọn người yêu không vì vẻ đẹp bên ngoài, mà bởi sự lắng nghe và thấu hiểu.

"Đạo Phật cũng dạy như vậy, có hiểu mới có thương. Tình yêu phải xây dựng bằng sự hiểu biết".

Muốn thương phải hiểu. Trong Đạo Phật, từ bi gắn liền với trí tuệ. Không hiểu, không thể yêu thương sâu sắc được. Hiểu chính là nền tảng sâu sắc của tình yêu. Mỗi người có những nỗi niềm, khổ đau riêng, nếu không hiểu sẽ không thương, mà lại giận hờn, trách móc. Không hiểu, tình thương của mình sẽ làm người ấy ngột ngạt, khổ đau. Không hiểu, sẽ làm người mình thương đau khổ suốt đời.

Được hiểu, được thương là một nhu cầu muôn đời của con người. Gặp được người hiểu mình, thương mình là may mắn lớn của cuộc đời. Tình yêu nảy nở, lớn lên từ đó.

Vậy nên, "có hiểu mới có thương" là nguyên tắc chọn người yêu, chọn chồng/vợ theo quan điểm của Phật giáo. Dù người ta có đẹp, có giàu đến đâu nhưng không hiểu mình sẽ làm mình khổ suốt đời.

Chọn người hiểu và thương mình - hãy nhớ - đó là nguyên tắc tìm người tri kỉ trong cuộc đời.

Phật dạy về tình yêu rất sâu sắc. Tình yêu phải hội tụ đủ 4 yếu tố: từ, bi, hỉ, xả.

"Từ" là khả năng hiến tặng hạnh phúc cho người mình yêu. Yêu thương không phải là hưởng thụ, mà là hiến tặng. Tình thương mà không đem đến hạnh phúc cho người yêu không phải là tình thương đích thực. Yêu thương ai đó thực sự, nghĩa là làm cho người đó hạnh phúc, mỗi ngày.

"Bi" là khả năng người ta lấy cái khổ ra khỏi mình. Người yêu mình, phải là người biết sẻ chia, biết xoa dịu, làm vơi bớt nỗi khổ của mình trong cuộc đời.

"Từ bi" theo Phật dạy là khả năng đem lại hạnh phúc cho nhau. Nếu không, chỉ là đam mê, say đắm nhất thời, không phải tình yêu thương đích thực.

"Hỉ" là niềm vui, tình yêu chân thật phải làm cho cả hai đều vui. Dấu ấn của tình yêu đích thực là niềm vui. Càng yêu, càng vui, niềm vui lớn, cả gia đình cùng hạnh phúc. Cuộc nhân duyên như thế là thành công.

"Xả" là không phân biệt, đố kỵ trong tình yêu. Mình yêu ai, hạnh phúc của người ta là của mình, khó khăn của người ta là của mình, khổ đau của người ta là của mình.

Các bạn trẻ bây giờ thường yêu rất nhanh, mơ mộng về tình yêu thật đẹp, thật hoàn mỹ. Có mấy ai phân biệt được đâu là yêu thương đích thực, đâu chỉ là say đắm nhất thời. "Từ bi hỉ xả" trong tình yêu không phải tự dưng mà có. Phải học, phải tu tập. Cần nhiều thời gian để quan sát, để lắng nghe và thấu hiểu những nỗi khổ niềm đau của người yêu, để giúp người ta vượt qua, tháo gỡ, bớt khổ đau, thêm hạnh phúc.